Compensatie hypotheekrente bij echtscheiding (2025): zó bepaal je of – en hoeveel – er vergoed moet worden

Samenvatting

Als één partner na scheiding de bestaande hypotheek met lage (oude) rente mag voortzetten en de ander een nieuwe, duurdere lening moet sluiten, dan kan de achterblijver economisch voordeel hebben. Sinds 23 juli 2025 is er bovendien een belangrijke juridische basis: Hof Den Haag 2025 oordeelde dat onder omstandigheden ongerechtvaardigde verrijking (art. 6:212 BW) een vergoeding rechtvaardigt.
Gebruik ons 7-stappen reken- en besliskader hieronder om in de praktijk snel tot een redelijke en verdedigbare oplossing te komen.

De situatie uitgelegd

Hypotheekrentes schommelen. Ben je in 2021/2022 ingestapt met ~1–2% en ga je nu uit elkaar, dan kan de partner die in de woning blijft het lage rentecontract na scheiding vaak voortzetten, terwijl de vertrekkende partner een nieuwe hypotheek tegen hogere rente moet afsluiten.
Dat verschil loopt – over jaren – in de tientallen tot soms honderdduizenden euro’s. Het voelt dan logisch om te vragen: moet degene met het rentevoordeel de ander compenseren voor hypotheekrente?
Dit vraagstuk komen wij sinds de rentestijgingen regelmatig tegen in onze praktijk, maar ook tijdens het verzorgen van de lessen.

Het juridisch kader

Ongerechtvaardigde verrijking (art. 6:212 BW)

Het Hof Den Haag bevestigde op 23 juli 2025 dat bij voortzetting van een gunstig rentecontract door één ex-partner een rentecompensatie mogelijk is op basis van ongerechtvaardigde verrijking: verrijking bij de één, verarming bij de ander, en een vergoeding voor zover redelijk.
Dit is een gamechanger: tot dat moment was er geen duidelijke juridische grondslag voor compensatie van hypotheekrente bij scheiding.

Geen automatisme

Eerder liet Rechtbank Rotterdam (23-04-2024, ECLI:NL:RBROT:2024:4133) zien dat compensatie kan worden afgewezen als het voordeel voor de vertrekkende partner niet reëel (te gelde) te maken is (bijv. die partner kan de woning niet overnemen en koopt ook zelf geen huis).

Aanspraak niet kansloos

Rechtbank Limburg (19-10-2023, ECLI:NL:RBLIM:2023:6151) gaf aan dat een aanspraak op rentevergoeding niet op voorhand kansloos is – het hangt af van alle omstandigheden.

Splitsen / meeneemregeling is beleidsvrijheid van de geldverstrekker

Het Kifid oordeelde in 2023 dat een bank niet onredelijk handelt als zij niet meewerkt aan splitsen of een rente-meeneemregeling naar twee leningen; dat is beleidsvrijheid.
Dit verklaart waarom dit probleem vaak blijft liggen bij de scheidende partners zelf.

Belangrijke nuance

Het Hof Den Haag 2025 gaf een juridische basis, maar liet de exacte rekenmethode open. De hoogte blijft maatwerk en draait om redelijkheid in de concrete situatie.

Wanneer ligt een rentecompensatie als onderwerp voor de hand (en wanneer niet)?

Voorbeelden waarin een compensatie passend kan zijn

De vertrekkende partner had de woning ook kunnen overnemen (voldoende leencapaciteit) of had z’n helft van de lage rente kunnen meeverhuizen als de bank zou splitsen. Dan is het verlies aan voordelige rente reëel.
Er is in het verleden boeterente betaald bij oversluiten om naar een lagere rente te gaan; het voelt dan billijk om het latere voordeel te delen.

Voorbeelden waarin een compensatie mogelijk niet passend is

De vertrekkende partner kan de woning niet overnemen en gaat huren (of koopt in ieder geval niets): dan kan het lage rentevoordeel toch niet worden benut.
Onzeker gebruiksduur lage rente door achterblijver (snelle verhuizing/nieuwe partner/verkoop/meenemen of juist niet). Een “volle-looptijd-vergoeding” is dan niet redelijk.
Bank werkt niet mee aan splitsen (beleidsvrijheid): de (on)mogelijkheid om eerlijk te verdelen ligt deels buiten partijen.

Het praktische 7-stappen beslis- en rekenkader

Doel: vaststellen van een redelijke (niet-wiskundig “precisie”) compensatie.

Stap 1: Feiten & opties vastleggen

Hypotheekvorm(en), restschuld, rente, resterende rentevastperiode, verhuis-/splitsopties van de bank, fiscale positie, (on)mogelijkheden om beiden over te nemen, en de woonplannen van de vertrekkende partner.

Stap 2: check bankbeleid (splitsen/meenemen)

Werkt de bank mee aan splitsen of meeneemregeling? Zo ja: vaak geen compensatie nodig omdat beide partners gelijk eindigen. Zo nee: door naar stap 3. (Let op: bank hoeft niet mee te werken.)

Stap 3: Is het voordeel/verlies reëel?

Kan de vertrekkende partner in redelijkheid zelf kopen en het rentevoordeel benutten? Zo nee → compensatie meestal niet passend (vgl. Rb. Rotterdam). Zo ja → door naar stap 4.

Stap 4 – Maak een bruto renteverschil-projectie

Vergelijk werkelijke (achterblijver) vs. actuele marktrente (vertrekker) over een redelijke horizon (meestal de kortste van: resterende rentevastperiode of de periode waarvan verwacht mag worden dat de achterblijver in de woning blijft).
Reken met de werkelijke hypotheekvorm (annuïtair/aflossingsvrij/mix). Geen simpele “rente × hoofdsom × jaren” (dat is misleidend).

Stap 5: Neem fiscale en tijdswaarde-effecten mee

Hypotheekrenteaftrek bij de vertrekkende koper verlaagt het nadeel.
Contante waarde (CW): disconteer het bruto verschil (bv. met een verwachte rekenrente ~1% als spaaralternatief, afhankelijk van de feitelijke rente op het moment van berekenen). Het resultaat is de netto-economische waarde van het rentevoordeel.

Stap 6: Pas ‘redelijkheidscorrecties’ toe

Onzekerheidskorting (verkoop/verhuizing), gebleken boeterente in het verleden (pro-compensatie), verschillen in leencapaciteit door GHF/beheerstoets (geen zelfstandige grond voor vergoeding), en eventuele liquiditeitskrapte (termijnbetaling).

Stap 7: Bepaal de vergoeding & leg vast

Richtlijn: deel de netto-economische waarde evenredig (vaak 50/50 als beide gelijk recht hadden op het contract), pas de correcties toe en rond af op een praktisch bedrag.

Leg de afspraken over rentecompensatie altijd vast in het convenant.
Vermeld: bedrag, betaalmoment/termijn, gevolgen voor alimentatieberekening (geen dubbel voordeel/nadeel), medewerking aan bankverplichtingen.

Een praktijkvoorbeeld

Situatie (fictief, maar realistisch): achterblijver zet annuïteit €400.000 voort tegen 1,6%; vertrekker moet bij aankoop een nieuwe lening sluiten tegen 4,5%; resterende rentevastperiode 12 jaar.

Bruto verschil in betaalde rente over 12 jaar (rekening houdend met annuïtaire aflossing) ≈ €X.
Na hypotheekrenteaftrek (afhankelijk van schijf/box-regels) → netto nadeel ≈ €Y.
Contant gemaakt à 1% → CW ≈ €Z.

Compensatievoorstel: 50% van Z, gecorrigeerd voor onzekerheden (bv. kans op verkoop binnen 5 jaar −/−), en eventuele eerder door beiden betaalde boeterente bij oversluiten +/+.
(Exacte bedragen volgen uit de rekenmodule/financiële planningstool; de crux is dat je vorm, horizon, belasting en CW meeneemt – niet alleen “rente × hoofdsom”.)

Fiscale en alimentatie-aandachtspunten

Inkomstenbelasting: er is geen specifieke grondslag in box 1 voor heffing over een ontvangen rentecompensatie; afspraken vinden doorgaans netto plaats.
Schenkbelasting: een compensatie die zonder bevoordelingsbedoeling en op basis van redelijkheid is overeengekomen, is in beginsel geen belaste schenking.
Alimentatie: compenseer je volledig voor het rentevoordeel van de achterblijver, reken dan niet óók met lage werkelijke woonlasten bij diens draagkracht, en spiegelbeeldig voor de vertrekker.
Lees meer bij Alimentatie & Wonen over de samenhang tussen woonlasten en draagkracht.

Conclusie

Maak het rentecontract bij scheiding indien gewenst tijdens het mediationproces.
Sinds Hof Den Haag 2025 is er een stevige juridische basis om in passende gevallen een compensatie van hypotheekrente af te spreken of te vorderen, maar geen automatisme: het blijft maatwerk en draait om redelijkheid.
Gebruik het 7-stappen kader om transparant te onderbouwen: reëel voordeel? juiste horizon? fiscale en CW-effecten? redelijkheidscorrecties?

Tot slot

Wij hopen hiermee enig praktisch inzicht te geven in een actuele discussie die in de scheidingspraktijk leeft.
Het wel of niet compenseren is maatwerk en afhankelijk van de specifieke situatie.
Daarbij speelt aanvullend het vraagstuk of een compensatie betaalbaar is (zijn er liquide middelen of is er financieringscapaciteit?) en wat hierbij de gevolgen zijn voor de haalbaarheid om in de gezamenlijke woning te blijven.

Als financieel scheidingsbegeleider begeleiden wij graag op dit onderwerp.
Neem gerust contact op via berry@praktijkmoos.nl of 06-15109172.

FAQ

Wanneer is een compensatie bij een scheiding redelijk?
Als het rentevoordeel reëel is (de vertrekkende partner had het ook kunnen benutten) en het billijk is om te delen; sinds Hof Den Haag 2025 kan dit op ongerechtvaardigde verrijking worden gebaseerd.

Moet de bank meewerken aan splitsen of meeneemregeling?
Nee. Dat is beleidsvrijheid; Kifid keurde weigeringen in 2023 goed.

Hoe bereken je de hoogte van de compensatie?
Vergelijk het renteverschil over een redelijke horizon op basis van de werkelijke hypotheekvorm, corrigeer voor belasting en contante waarde, en pas redelijkheidscorrecties toe.

Is rentecompensatie belast (IB/schenkbelasting)?
Meestal netto (geen IB-grondslag) en geen schenking als er geen bevoordelingsbedoeling is; zorg dat dit goed vastligt in het convenant. (Laat fiscalist meekijken.)

Kan compensatie worden afgewezen?
Ja. Bijvoorbeeld als de vertrekkende partner het voordeel niet te gelde kan maken (Rb. Rotterdam 23-04-2024).

Over de schrijver

Berry van Zuidam

Berry heeft een achtergrond als financieel planner en zich van daaruit verdiept in de begeleiding bij scheiding. In 2017 werd hij verkozen tot financieel planner van het jaar. Als MfN familie-mediator en Geregistreerd EchtscheidingsAdviseur (RES) beschikt hij over een brede inhoudelijke kennis en jarenlange ervaring binnen de echtscheidingsbegeleiding. Daarnaast is hij als docent verbonden aan het kenniscentrum van De Scheidingsdeskundige en Educatie Online. Hij verzorgt daarbij opleidingsdagen voor advocaten, mediators en financieel professionals die betrokken worden bij het scheidingproces. Hiermee hoopt hij een bijdrage te kunnen leveren aan de kwaliteit van de scheidingsbegeleiding in Nederland.