In Nederland kennen we vele relatievormen.
Bijvoorbeeld huwelijk of geregistreerd partnerschap.
Of de stellen die gaan samenwonen met/zonder samenlevingsovereenkomst.
Recent publiceerde de collega’s van de Stichting Erkend Financieel Adviseur (FEA) een artikel over deze laatste groep.
Het artikel heeft als onderwerp ‘samenwonen, wat komt er allemaal bij kijken?’ en is via deze link te lezen.
In het artikel wordt ingegaan op de gevolgen van het samenwonen en keuzes die eventueel gemaakt moeten worden.
Het artikel zoomt in op de situatie bij het aangaan van de relatie en tijdens de relatie.
Met onze ervaring als scheidingsbegeleider zijn wij van mening dat er een belangrijk onderwerp mist in dit artikel, namelijk de gevolgen van het beëindigen van de relatie.
Om deze reden gaan wij in een drieluik in op dat onderwerp, waarbij financiële afhankelijkheid het hoofdthema is.
In dit artikel staat het pensioen centraal.
De relatie
Komt een stel bij ons in de praktijk, dan ervaren wij dat de inrichting van het leven van gehuwden/geregistreerd partners en/of samenwoners niet veel van elkaar verschilt.
Het stel wordt verliefd en kiest er voor gezamenlijk een woning aan te kopen.
Na een aantal jaren worden zij ouders en besluit een van beide partners minder te gaan werken.
Uiteindelijk eindigt de relatie in een (echt)scheiding.
Onderdeel 3 pensioen
Algemeen
Er zijn verschillende manieren om pensioen op te bouwen:
- Pijler 1: Overheid -> AOW en ANW
- Pijler 2: Werkgever/werknemer
- Pijler 3: Privé (lijfrente / Box III)
In dit artikel besteden wij aandacht aan het pensioen in pijler 2: de regeling via de werkgever.
Nabestaandenpensioen
Onderdeel van het pensioen is het nabestaandenpensioen, wat uitkeert indien de pensioendeelnemer komt te overlijden. Hoe dit geregeld is bij een scheiding vind je terug in de PensioenWet.
Deze wet stelt dat na een scheiding de voormalige echtgenoot recht heeft op een bijzonder nabestaandenpensioen.
Hierbij gaat het om het volledige opgebouwde recht, dus ook vóór de periode dat jullie partners waren.
Belangrijk daarbij is dat in plaats van echtgenoot ook partner kan worden gelezen.
Dit betekent dat er niet per sé sprake van een huwelijk/geregistreerd patnerschap hoeft te zijn.
Ook wanneer je niet gehuwd bent, maar wel als partner wordt aangemerkt in de pensioenregeling, is er sprake van een recht op bijzonder nabestaandenpensioen.
Dit recht wordt bepaald door de hoogte van het nabestaandenpensioen dat van toepassing is indien de pensioendeelnemer uit dienst treedt.
Het verdient aandacht dit goed te onderzoeken.
Binnen een groot aantal pensioenen wordt het nabestaandenpensioen verzekerd door middel van een risicoverzekering.
In dit geval is er geen nabestaandenpensioen opgebouwd, waardoor de ex-partner alsnog geen recht heeft op een bijzonder nabestaandenpensioen.
Ouderdomspensioen
Het nabestaandenpensioen is zoals aangegeven geregeld in de PensioenWet.
De Wet verevening pensioenrechten bij scheiding (WVPS) regelt de afspraken inzake het ouderdomspensioen.
Op grond van deze wet dient de helft van het gedurende het huwelijk/geregistreerd partnerschap opgebouwde ouderdomspensioen vervend te worden.
En zoals je kan lezen gaat het om het opgebouwde recht tijdens het huwelijk/geregistreerd partnerschap.
Er wordt dus niet gesproken over een samenwoonrelatie.
Pensioenvoorzieningen van samenwonenden vallen dus buiten de werking van de WVPS.
Zij hebben daarmee geen recht op elkaars ouderdomspensioen
De oplossing
Het is mogelijk om afspraken vast te leggen in een samenlevingsovereenkomst over de verdeling van het ouderdomspensioen bij het beëindigen van de relatie.
Ook is het mogelijk de afspraken vast te leggen in een convenant of andere beëindigingsovereenkomst.
Echter zijn wij van mening dat het verstandiger is zaken vooraf te regelen.
De reden van de scheiding kan namelijk weleens zorgen voor verscherpte verhoudingen tijdens de ‘onderhandeling’ van de afwikkeling van de scheiding.
Een nadeel van het verevening van het pensioen bij samenwoners is dat de vereveningsgerechtigde partner geen rechtstreeks verhaalsrecht op de pensioenuitvoerder krijgt.
Kortweg betekent dit dat jij jouw aandeel in het ouderdomspensioen van je ex-partner op zijn/haar pensioendatum rechtstreeks bij je ex-partner moet halen.
We zien echter in de praktijk dat steeds meer pensioenuitvoerders ook bij ex-samenwoners rechtstreeks aan de ex-partner willen uitkeren.
Zij zijn dit echter juridisch niet verplicht.
Conclusie
Voor het nabestaandenpensioen is geregeld dat je als samenwoners na het beëindigen van de relatie recht hebt op een nabestaandenpensioen.
Het is van groot belang uit te zoeken of dit recht is opgebouwd of verzekerd.
In dit laatste geval is het recht namelijk nihil.
Voor het ouderdomspensioen geldt dat er voor samenwoners geen recht is op verevening.
Om die reden is het verstandig vooraf afspraken te maken met elkaar, bijvoorbeeld bij het aangaan van de relatie of op het moment dat een van beiden minder gaat werken als jullie ouders worden.
De afspraak kan dan worden vastgelegd in een onderlinge overeenkomst, zoals bijvoorbeeld de samenlevingsovereenkomst.
Hulp nodig?
Wij zijn in de basis een praktijk voor scheidingsbegeleiding.
Dit betekent echter dat wij veel stellen zien waar problemen ontstaan doordat zij bij aanvang van/tijdens de relatie onvoldoende zorgvuldig afspraken hebben gemaakt of verwachtingen hebben uitgesproken.
Met deze kennis en ervaring kunnen wij jullie vooraf goed begeleiding/adviseren bij het maken van de afspraken tijdens de relatie.
Dit om onnodige problemen bij een scheiding te voorkomen.
Neem daarom gerust contact op met collega Berry van Zuidam via 06-15 10 91 72 of via onderstaande button.
