In Nederland kennen we vele relatievormen.
Bijvoorbeeld huwelijk of geregistreerd partnerschap.
Of de stellen die gaan samenwonen met/zonder samenlevingsovereenkomst.
Recent publiceerde de collega’s van de Stichting Erkend Financieel Adviseur (FEA) een artikel over deze laatste groep.
Het artikel heeft als onderwerp ‘samenwonen, wat komt er allemaal bij kijken?’ en is via deze link te lezen.
In het artikel wordt ingegaan op de gevolgen van het samenwonen en keuzes die eventueel gemaakt moeten worden.
Het artikel zoomt in op de situatie bij het aangaan van de relatie en tijdens de relatie.
Met onze ervaring als scheidingsbegeleider zijn wij van mening dat er een belangrijk onderwerp mist in dit artikel, namelijk de gevolgen van het beëindigen van de relatie.
Om deze reden gaan wij in een drieluik in op dat onderwerp, waarbij financiële afhankelijkheid het hoofdthema is.
In dit artikel staat het inkomen (partneralimentatie) centraal.
De relatie
Komt een stel bij ons in de praktijk, dan ervaren wij dat de inrichting van het leven van gehuwden/geregistreerd partners en/of samenwoners niet veel van elkaar verschilt.
Het stel wordt verliefd en kiest er voor gezamenlijk een woning aan te kopen.
Na een aantal jaren worden zij ouders en besluit een van beide partners minder te gaan werken.
Uiteindelijk eindigt de relatie in een (echt)scheiding.
Onderdeel 2: Partneralimentatie
Tijdens het huwelijk/geregistreerd partnerschap zijn partners verplicht elkaar te onderhouden.
Deze onderhoudsplicht vervalt niet bij het beëindigen van de relatie.
In Burgerlijk Wetboek 1 is geregeld dat na een echtscheiding de onderhoudsplicht voortduurt.
Tot 1 juli 1995 duurde deze onderhoudsverplichting levenslang.
Na deze datum is er een beperking gekomen, waarbij maximaal 12 jaar als uitgangspunt dient.
Sinds 1 januari 2020 is de termijn verder verkort.
Al deze rechten/plichten vloeien voort uit Burgerlijk Wetboek 1, het personen-en familierecht.
Wat betekent dit in normale mensen taal?
Deze rechten/plichten zijn alleen voor toepassing voor gehuwden/geregistreerd partners en dus niet voor samenwoners.
Het antwoord hier op ‘nee’.
Na het beëindigen van de samenwoonrelatie ontstaat geen recht op partneralimentatie.
Bij de wet herziening partneralimentatie per 1 januari 2020 is opnieuw aandacht besteed aan de positie van samenwoners.
Hieronder de tekst uit de memorie van antwoord:
Vraag
De leden van de PvdA-fractie constateren dat steeds meer mensen ervoor kiezen om samen te wonen zonder huwelijk of geregistreerd partnerschap en vragen de initiatiefnemers of zij hebben overwogen ook deze groep op te nemen in het wetsvoorstel?
Antwoord
De huidige alimentatieregels gelden voor mensen die hun huwelijk of geregistreerd partnerschap hebben verbroken. Zij gelden niet voor samenwoners zonder huwelijk of geregistreerd partnerschap. Het is lastig om deze groep toe te voegen, omdat onduidelijk is wie precies tot de groep behoort. Als twee partners korte tijd samenwonen en daarna uit elkaar gaan, moet er dan direct een plicht tot alimentatie ontstaan? Als onduidelijk is of twee samenwoners een romantische relatie met elkaar hebben, gelden de regels dan? Toevoeging van die groep roept allerlei praktische en juridische problemen op. Het zou informeel samenwonen onnodig verregaand juridiseren. Bovendien zou het de juridische grens tussen wel of niet gehuwd zijn doen vervagen. Daarom hebben de initiatiefnemers ervoor gekozen om aan te sluiten bij de huidige systematiek waarbij het wettelijk recht op alimentatie alleen ontstaat na een verbroken huwelijk of geregistreerd partnerschap.
De oplossing
Zoals je kunt lezen is de politiek duidelijk: het is aan samenwoners zelf om afspraken te maken over een eventueel recht op partneralimentatie.
De kan middels een afspraak in de samenlevingsovereenkomst, zodat rechten/plichten vooraf zijn overeengekomen.
Ook is het mogelijk na het beëindigen van de samenwoonrelatie een partneralimentatie overeen te komen middels een schriftelijke overeenkomst, bijvoorbeeld een convenant.
Echter zijn wij van mening dat het verstandiger is zaken vooraf te regelen.
De reden van de scheiding kan namelijk weleens zorgen voor verscherpte verhoudingen tijdens de ‘onderhandeling’ van de afwikkeling van de scheiding.
Conclusie
Het recht op partneralimentatie geldt alleen indien je gehuwd/geregistreerd partner bent.
De financiële afhankelijkheid als gevolg van de relatie kan echter ook voor samenwoners ontstaan.
Om die reden is het verstandig vooraf afspraken te maken met elkaar, bijvoorbeeld bij het aangaan van de relatie of op het moment dat een van beiden minder gaat werken als jullie ouders worden.
De afspraak kan dan worden vastgelegd in een onderlinge overeenkomst, zoals bijvoorbeeld de samenlevingsovereenkomst.
Hulp nodig?
Wij zijn in de basis een praktijk voor scheidingsbegeleiding.
Dit betekent echter dat wij veel stellen zien waar problemen ontstaan doordat zij bij aanvang van/tijdens de relatie onvoldoende zorgvuldig afspraken hebben gemaakt of verwachtingen hebben uitgesproken.
Met deze kennis en ervaring kunnen wij jullie vooraf goed begeleiding/adviseren bij het maken van de afspraken tijdens de relatie.
Dit om onnodige problemen bij een scheiding te voorkomen.
Neem daarom gerust contact op via 06-15 10 91 72 of via de e-mail.
In het volgende artikel gaan wij in op het onderwerp pensioen.
